KUL JOU HIER; KUL JOU DAAR.

 

Hulle sê oom Swannie het nooit 'n steek werk in sy lewe gedoen nie - alhoewel hy een van die rykste mense op Winburg was.

Sy huis was een van die eerstes wat 'n "Amerikaanse" kombuis gehad het wat mens soms in tydskrifte gesien het. Vóór die middel 1960's, min of meer, het huise mos spense gehad waar die bulk van die kos in wit meel sakke en en Consul bottels gebêre was. Meel en suiker was in 20 liter blikke gestoor. Die tannies het dan 'n losstaande kombuiskas gehad waar al die breekware en messe-goed en kleiner houers met konfyt, koffie, ens gebêre was. 'n "Amerikaanse" kombuis is maar wat ons almal deesdae het.

Ek sal nooit oom Swannie se motor vergeet nie. So 'n plat, rooi gedoente met sulke opstaan vlerke weerskante van die reuse kattebak. Breë, wit ringe het die bande versier. Ek dink dit was 'n Plymouth, maar kan nie my kop op 'n blok sit nie. Toe hy die motor in Bloemfontein gaan haal het, was daar blykbaar net drie in die land.

Hoe hy ooit sy hoë lewensstyl op 'n wettige wyse kon regverdig sonder dat hy werk gehad het, weet ek nie.

Oom Swannie het met diamante gesmokkel. Almal het dit geweet en hy het dit blykbaar nooit ontken nie. Niemand kon hom egter ooit vang nie. Dit was eers jare nadat hy opgehou smokkel het, dat sy geheim vir sukses bekend geword het.

Theunissen, Winburg se buurdorp, het in daai dae van die land se produktiefste diamantmyne gehad en oom Swannie het blykbaar gereeld Theunissen-toe gery.

Winburg se golfbaan van hard gerolde gruis is (was?) aan die Noorde kant van die dorp net langs die kaasfabriek. (Al die klein dorpies het mos daai dae kaasfabrieke gehad. Ek dink groter dorpe en stede soos Kroonstad en Bloemfontein was te ver om melk na aan te ry. ) Langs die golfbaan se hek het 'n groot peperboom gestaan en dis waar oom Swannie sy diamante tydens sterk skemer vir harde kontant omgeruil het. Nêrens anders nie. Talle male het speurders van waar-ookal hom probeer betrap by die boom, maar hy was net te slim vir hulle. Sy tegniek was eintlik lagwekkend eenvoudig en dis miskien hoekom hy so suksesvol was.

Oom Swannie het 'n laaang rekkie gehad - van dié wat jy destyds in 'n golfballetjie gekry het. Een punt van die rekkie was bo in die boom vasgemaak en die ander punt aan die sakkie vasgemaak waarin die diamante gehou was en wat oom Swannie in sy hand gehou het. Hy het altyd maar gesorg dat hy heelwat vroeër as sy kliënte by die boom opgedaag het.

Wanneer die onderhandeling begin het, was hy seker uiters senuweeagtig en wakker. Die oomblik as hy onraad bemerk, het hy die sakkie laat los en die sakkie met die steentjies het dan opgeskiet in die boom in. Weg is die bewyse, Watse diamante? Dis dan net die speurders wat sit met 'n klomp geld.

Ek dink hierdie tegniek het later ook op ander plekke posgevat, of die regsdienaars het slim geword maar oom Swannie het geweet wanneer om op te hou en het tot sy heengaan in luuksheid geleef sonder dat hy ooit 'n steek "werk" gedoen het.